Schimmel in je tuinkas? Zo herken en voorkom je het
Heb je last van schimmel in je tuinkas? Vormen zich vlekken op je komkommers of tomaten? Of wil je juist weten hoe je schimmel kunt voorkomen voordat je een tuinkas gaat kopen?
In dit artikel leggen we uit wat de typische oorzaken zijn van schimmelvorming in de tuinkas, hoe je het kunt voorkomen en – als het al te laat is – hoe je er weer vanaf komt. Je vindt hier veel praktische tips om schimmel effectief aan te pakken en te voorkomen.
Hoe ontstaat schimmel in de tuinkas?
Het klimaat in een tuinkas ontstaat door een samenspel van verschillende factoren. Denk aan:
- het type tuinkas
- de constructie en isolatie
- de manier van verwarmen en ventileren
- de mate van schaduw en lichtinval
Ook het weer en de ligging spelen mee: temperatuur, zonuren, wind, luchtvochtigheid en zelfs de bodem kunnen allemaal invloed hebben. Kortom: het klimaat in een tuinkas is een complex systeem.
Zolang alles goed groeit en bloeit, merk je daar weinig van – maar zodra het misgaat, zoals bij schimmelvorming, is het belangrijk om te begrijpen waar het aan ligt.
Wat kun je doen tegen schimmel in de tuinkas?
Voordat we je praktische tips geven om schimmel in de tuinkas aan te pakken, kijken we eerst met welk type schimmel je waarschijnlijk te maken hebt.
Grijze schimmel (Botrytis)
De meest voorkomende schimmel in de tuinkas is grijze schimmel, ook wel Botrytis genoemd. In het begin herken je die aan bruine vlekken op de:
- bladeren
- stengels
- bloemen
- knoppen
- asperges
- en/of vruchten
van je kasplanten. De aangetaste delen beginnen snel te rotten. Daarna ontstaat er een grijze tot zwartachtige, stoffige schimmelpluis die zich bij aanraking makkelijk verspreidt.
Grijze schimmel verzwakt je planten sterk, vermindert de opbrengst en kan ze in het ergste geval volledig laten afsterven. Vooral planten of plantendelen die al beschadigd of verzwakt zijn, lopen grote kans om besmet te raken – hun natuurlijke weerstand is vaak niet opgewassen tegen deze hardnekkige schimmel.
Witte schimmel
Witte schimmel komt minder vaak voor in de tuinkas. Hij groeit vooral op vochtige, beschaduwde plekken op of vlak boven de grond. Deze schimmel vormt geen directe bedreiging voor je planten, maar is vooral visueel storend.
Blauwschimmel (blauwvlekschimmel)
Blauwschimmel kan zich hechten aan houten onderdelen van je tuinkas. Het tast het hout niet structureel aan, maar veroorzaakt blauwgrijze vlekken die het uiterlijk ontsieren. Deze vorm van schimmel is dus vooral een esthetisch probleem en geen gevaar voor de planten.
Wat veroorzaakt schimmel in de tuinkas?
De bekende grijze schimmel in de tuinkas – ook wel grauwrot genoemd – wordt veroorzaakt door de schimmel Botrytis cinerea. Deze schimmel komt wereldwijd voor en is een zogenoemde buisvormige schimmel die zich op een groot aantal plantensoorten thuis voelt. Hij gedijt het best op planten met grote, dichte bladeren. Als die planten ook nog dicht op elkaar staan en er weinig licht doordringt, kan de schimmel zich razendsnel verspreiden.
Volgens Wikipedia zijn er meer dan 230 bekende waardplanten voor deze generalist. In de tuinkas zijn vooral de volgende soorten gevoelig:
- sla
- komkommer
- tomaat
- bonen
- uien
Botrytis is een parasiet: hij leeft van je planten en laat ze wegrotten. Voor mensen is deze schimmel bovendien niet ongevaarlijk, omdat de sporen sterk allergeen kunnen zijn.
De sporen van de schimmel overwinteren op dode plantenresten in de bodem. Ze worden verspreid door regen, opspattend water en wind. Daardoor kunnen ze jarenlang in de kasbodem aanwezig blijven, totdat de omstandigheden gunstig zijn om te ontkiemen.
Wat zijn die ideale omstandigheden?
Grijze schimmel houdt van warmte – de ideale temperatuur ligt tussen de 22 en 25 graden Celsius. Bij nog hogere temperaturen blijft de schimmel zich prima ontwikkelen, mits de luchtvochtigheid hoog is. En dat is vaak het geval in een slecht geventileerde tuinkas. Warmte en vocht samen vormen dus het perfecte klimaat voor schimmelgroei.
Grijze schimmel in de tuinkas? Zo geef je het geen kans
Tegen grijze schimmel in de tuinkas moet je direct optreden:
- Verwijder alle zichtbare, aangetaste plantendelen. Gebruik een scherpe snoeischaar en knip royaal terug, zodat alleen gezond weefsel overblijft.
- Gooi het zieke plantmateriaal op een stevige, afgesloten ondergrond, en verwijder het volledig uit de kas.
- Maak daarna je tuingereedschap grondig schoon om verdere verspreiding van schimmelsporen te voorkomen.
Onze tip: gooi zieke plantendelen nooit op de composthoop! Schimmelsporen kunnen daar overwinteren en zich in het voorjaar opnieuw verspreiden – zo ontstaat een vicieuze cirkel.
Toch nog schimmel in de kas?
Als je met bovenstaande aanpak de grijze schimmel niet onder controle krijgt, kun je overwegen een chemisch middel te gebruiken. Er zijn toegestane schimmelbestrijders (fungiciden) op de markt. Deze worden ingezet zodra de eerste tekenen van schimmel zichtbaar zijn.
Witte schimmel aanpakken
Heb je last van witte schimmel op de grond in de tuinkas – zichtbaar als een vettige of kruimelige witte laag? Laat de aangetaste bodem dan volledig opdrogen. Daarmee stop je de groei en dood je de schimmel effectief.
Blauwschimmel in de tuinkas bestrijden
Blauwachtige schimmel op houten onderdelen van je tuinkas is vooral een esthetisch probleem. In tuincentra en bouwmarkten zijn speciale middelen verkrijgbaar die effectief zijn tegen deze vorm van houtaantasting. Behandel aangetaste plekken direct om verdere verspreiding te voorkomen.
Meeldauw voorkomen in de tuinkas – 10 effectieve tips
Zodra grijze meeldauw zich in je tuinkas heeft genesteld, is het lastig om er weer vanaf te komen. Daarom is voorkomen beter dan genezen. Met de volgende tips verklein je de kans op schimmelinfecties aanzienlijk:
Zodra grijze meeldauw zich in je tuinkas heeft genesteld, is het lastig om er weer vanaf te komen. Daarom is voorkomen beter dan genezen. Met de volgende tips verklein je de kans op schimmelinfecties aanzienlijk:
-
Geef ’s ochtends water. Dan is de luchtvochtigheid nog laag en kunnen planten snel opdrogen.
-
Geef bij voorkeur water van onderaf. Zo blijven de bladeren droog, wat schimmel voorkomt.
-
Gebruik lauw, stilstaand water. Koud water belast je planten onnodig.
-
Besproei af en toe met brandnetel- of heermoesgier. Laat brandnetels met regenwater 12–48 uur trekken. Let op: dit ruikt sterk! Een nog effectievere gier laat je 14–21 dagen fermenteren. Klaar is het als het niet meer borrelt.
-
Controleer je planten regelmatig op beginnende schimmel.
-
Ventileer de tuinkas goed. Zo voorkom je een te hoge luchtvochtigheid.
-
Zorg voor voldoende plantafstand. Te dicht op elkaar geplante gewassen drogen slecht en zijn vatbaarder voor ziekten.
-
Voorzie je kas overdag van schaduw. Te veel hitte en direct zonlicht verzwakken planten.
-
Kies schimmelresistente planten. Vraag advies over geschikte soorten en let op wisselteelt. Knoflook bijvoorbeeld helpt meeldauw te voorkomen in gemengde teelt.
-
Let op de bodemstructuur en bemesting. De grond moet luchtig en niet te nat zijn. Bemest spaarzaam, zeker met stikstof, want dit maakt planten slap en schimmelgevoelig. Kies liever voor kaliummeststoffen. Ook lavameel kan helpen tegen schimmelvorming.
Meer informatie over het optimale klimaat in de tuinkas vind je in onze rubriek Tips & Inspiratie.
Daarin lees je onder andere hoe je:
***
Coverfoto: ©Tuin Huis Winkel & ©iStock/grebcha
artikelafbeeldingen: Figuur 1: ©iStock/grebcha, Figuur 2-3: ©Tuin Huis Winkel
