Hoe verwarm je een tuinkas op de juiste manier? Alle opties op een rij

broeikas

Het hele jaar door telen met een verwarmde tuinkas

Met een geschikte tuinkasverwarming kun je het hele jaar door groenten en planten kweken. In onze rubriek Tips & Inspiratie maak je kennis met de techniek, werking en de voor- en nadelen van gangbare verwarmingssystemen voor de tuinkas – zodat je met vertrouwen aan de slag kunt.

Een tuinkas beschermt je planten tegen weersinvloeden en biedt je de mogelijkheid om ook buiten het natuurlijke seizoen door te kweken. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door het zogenaamde broeikaseffect. Door de bouw en het materiaal van de kas ontstaat een microklimaat waarin planten optimaal kunnen groeien.

In onze gematigde klimaatzone heb je gemiddeld zo’n 200 zogenoemde vegetatiedagen per jaar. Dat zijn dagen waarop de gemiddelde dagtemperatuur boven de 5 graden Celsius ligt. Op basis daarvan wordt de vegetatieperiode bepaald: het aantal dagen waarop planten kunnen groeien.

De grens van 5 °C wordt vaak gebruikt als richtlijn om het verschil aan te geven tussen de groeiperiode en de rustperiode van planten. Veel soorten stoppen namelijk met groeien onder deze temperatuur, omdat er dan geen celdeling meer plaatsvindt. Toch is die grens niet absoluut: sommige planten starten al met lagere temperaturen (zoals wintergranen of vroege bloeiers), terwijl andere pas bij hogere temperaturen groeien, zoals maïs.

Voor de meeste teelten geldt in onze regio een effectieve groeiperiode vanaf gemiddeld 10 °C en hoger. Met een verwarmde tuinkas kun je die periode aanzienlijk verlengen – of zelfs overbruggen.

Een tuinkas maakt plantengroei mogelijk buiten de normale groeifase.

Wie buiten de soortspecifieke groeiperiode planten wil telen, moet daarvoor het juiste klimaat creëren – bijvoorbeeld met een tuinkas.

Een tuinkas, ook wel kas genoemd vanwege de transparante constructie en het groeibevorderende klimaat, geeft je de mogelijkheid om planten gecontroleerd te laten groeien en bloeien.

Kas Bloemen rood

Factoren die van invloed zijn op het klimaat in de tuinkas 

Een aangenaam klimaat in de tuinkas: meer dan alleen temperatuur

Het ideale groeiklimaat voor je planten ontstaat in de tuinkas niet alleen door de juiste temperatuur. Ook factoren zoals lucht, bodem, licht en luchtvochtigheid spelen een belangrijke rol. Deze kun je zowel via de constructie van de kas als met extra technische hulpmiddelen beïnvloeden en regelen.

Daarbij zijn onder andere de volgende zaken van belang:

  • Irrigatie en bewatering om de bodem en luchtvochtigheid te reguleren
  • Ventilatie om de luchtcirculatie en temperatuur te regelen
  • Dekmateriaal en accessoires zoals glasplaten, kunststoffolie van PVC of PE, kunststofplaten van plexiglas, polycarbonaat of met glasvezel versterkt polyester, zonwering en verlichtingssystemen om de lichtinval aan te passen

De temperatuur in de kas wordt voor een groot deel bepaald door de bouwvorm en het gebruikte materiaal. In onze webshop vind je verschillende soorten tuinkassen, waaronder:

  • klassieke vrijstaande kassen
  • aanbouwkassen
  • verhoogde kweekbedden met overkapping

Wanneer de zon op de tuinkas schijnt, stijgt de binnentemperatuur snel. Zonnestralen dringen door het transparante dakmateriaal en verwarmen eerst de bodem, dan de planten en vervolgens de wanden en andere elementen van de kas. Een deel van deze energie wordt opgenomen, een ander deel wordt als warmtestraling (infrarood) weerkaatst.

Die infraroodstraling kan echter niet zomaar naar buiten ontsnappen: de kas houdt deze warmte grotendeels vast. Dit principe heet selectieve transparantie en is verantwoordelijk voor het bekende broeikaseffect. Doordat de transparante oppervlakken gesloten zijn, vindt er weinig luchtverversing plaats, waardoor de warmte ook niet kan ontsnappen. Zo ontstaat er een warm en beschermend klimaat waarin je planten optimaal kunnen groeien – zelfs buiten hun natuurlijke seizoen.

Kas in de tuin

Tuinkassen en temperatuurklassen: welke past bij jouw planten?

In onze webshop vind je een breed aanbod aan verschillende soorten tuinkassen.

Over het algemeen worden tuinkassen ingedeeld in drie types, op basis van de temperatuur die je erbinnen kunt handhaven (de zogenaamde binnentemperatuur):

  • Koude of vorstvrije tuinkassen (ook wel koelhuis genoemd): zonder verwarming, met temperaturen onder de 12 °C, maar altijd boven het vriespunt
  • Gematigde tuinkassen: met verwarming, met binnentemperaturen tussen de 12 en 18 °C
  • Warme tuinkassen: verwarmd tot boven de 18 °C, het hele jaar door

Afhankelijk van het type en de gewenste temperatuur kun je de tuinkas op verschillende manieren inzetten.

Welke warmtebehoefte heeft jouw tuinkas?

Of je voldoende hebt aan het natuurlijke broeikaseffect of extra moet verwarmen, hangt volledig af van wat je in de tuinkas wilt doen. Veelgebruikte toepassingen in particuliere (mini)tuinkassen zijn:

  • groenten, kruiden en fruit langer – of het hele jaar door – telen
  • jonge planten opkweken
  • kuipplanten, fruitbomen of mediterrane soorten overwinteren
  • snijbloemen of bieslook in bloei houden
  • wijnranken aanplanten
  • warmtegevoelige of exotische planten verzamelen zoals cactussen, palmen, bonsai, varens, bromelia’s of orchideeën

Tip: bekijk ook onze zaaikalender. Daarmee zie je in één oogopslag wat je op welk moment van het jaar kunt planten.

Wat bepaalt de warmtebehoefte van je tuinkas?

De warmtebehoefte geeft aan hoeveel warmte (thermische energie) er nodig is om de binnentemperatuur van je tuinkas op een bepaald niveau te houden – afhankelijk van het soort planten dat je kweekt. Die behoefte bepaalt hoeveel verwarmingsvermogen je nodig hebt in de winter.

De hoeveelheid benodigde warmte wordt vooral beïnvloed door drie factoren:

  • de isolatiewaarde van de kasbekleding (zoals glas, folie of kunststof platen)
  • de oppervlakte van de bekleding (hoe groter het oppervlak, hoe meer warmteverlies)
  • het temperatuurverschil tussen binnen en buiten

Meet de temperatuur in de kas

Hoeveel warmte heeft je tuinkas nodig?

Het volgende geldt: hoe lager de buitentemperatuur en hoe groter het glasoppervlak, hoe meer energie je nodig hebt om de tuinkas op temperatuur te houden.

Als je kiest voor een verwarmde tuinkas, moet deze aan andere eisen voldoen dan een onverwarmde kas. Om energie te besparen is goede isolatie essentieel. Dat begint al bij de fundering, die je idealiter isoleert. Hoe beter je kas geïsoleerd is, hoe minder warmte nodig is – en hoe lager de verwarmingskosten.

De warmtebehoefte van je tuinkas kun je berekenen met de volgende formule:

Warmtebehoefte (in watt) = k-waarde × glasoppervlak (m²) × temperatuurverschil (°C)

De k-waarde (warmteoverdrachtscoëfficiënt) geeft aan hoe goed of slecht het materiaal isoleert: hoe lager de k-waarde, hoe beter de isolatie. Het temperatuurverschil is het verschil tussen de gewenste binnentemperatuur en de gemiddelde buitentemperatuur.

Je hebt deze waarde nodig om te bepalen welk verwarmingssysteem geschikt is. Als je verwarming onvoldoende vermogen heeft, blijft de temperatuur te laag, en zullen je planten niet goed groeien – of zelfs doodgaan.

Overzicht: soorten verwarming voor de tuinkas

Voor het verwarmen van je tuinkas kun je kiezen uit verschillende systemen. Hieronder vind je een overzicht van gangbare verwarmingsmethodes, op basis van de gebruikte energiebron.

Tuinkasverwarming via warm water (aansluiting op de centrale verwarming)
Als je je tuinkas kunt aansluiten op het centrale verwarmingssysteem van je woning, profiteer je van een gelijkmatige, onderhoudsarme en op termijn relatief voordelige vorm van verwarmen. Het warme water dat door je cv-ketel wordt gegenereerd, wordt via goed geïsoleerde leidingen naar de kas geleid. Die leidingen verwarmen de ruimte direct, of worden aangesloten op radiatoren in de kas.

Voordeel: de verwarming is zacht en gelijkmatig.
Nadeel: het installatieproces is technisch complex en vereist een aparte leiding vanaf de woning naar de kas. Omdat het verwarmingsschema van je huis vooral overdag actief is, terwijl je kas vaak ’s nachts warmte nodig heeft, is deskundig advies absoluut aan te raden.

Tuinkasverwarming op stookolie (oliekachel)
Verwarm je je huis nog met olie? Dan kan het rendabel zijn om ook je tuinkas met olie te verwarmen. Een oliekachel werkt onafhankelijk en heeft een eigen olietank en verbrandingskamer. De verbranding van olie levert warmte op, die rechtstreeks wordt uitgestraald naar de kasruimte.

Let op: deze methode vereist altijd een goed geplaatste afvoerpijp voor de rookgassen. Bij de verbranding komen namelijk schadelijke stoffen vrij die gevaarlijk zijn voor jou én je planten.

Schoorsteen in de kas

Belangrijk: laat je schoorsteensysteem regelmatig controleren door de bevoegde schoorsteenveger. Dit is verplicht en essentieel voor je veiligheid.

Tuinkas verwarmen met gas (losse gaskachel of aansluiting op centrale verwarming)

Je kunt je tuinkas ook verwarmen met gas. Afhankelijk van het soort brandstof – aardgas (fossiel) of biogas (hernieuwbaar) – is deze manier van verwarmen meer of minder milieuvriendelijk.

Voor gasverwarming zijn er gaskachels beschikbaar die het gas verbranden en de vrijgekomen warmte direct in de kas verspreiden. In vergelijking met oliekachels werken gaskachels efficiënter: het rendement ligt meestal hoger (tot wel 72 procent of meer), waardoor je minder energie verbruikt voor hetzelfde verwarmingsresultaat.

Je kunt een gaskachel op twee manieren van brandstof voorzien:

  • met losse gasflessen (bijvoorbeeld propaan of butaan)
  • via een vaste gastank buiten de kas, eventueel gedeeld met je woning

Een voordeel van verwarmen met gas is dat er bij de verbranding nauwelijks schadelijke uitlaatgassen vrijkomen. Wel stijgt het CO₂-gehalte in de kas – en dat is juist gunstig voor de meeste planten, omdat CO₂ nodig is voor de fotosynthese.

Verwarming in de kas

Met een verwarmde tuinkas ben je ook in de winter deels zelfvoorzienend

Tuinkasverwarming met elektriciteit (elektrische verwarming)

Je kunt je tuinkas verwarmen met elektrische stroom, bijvoorbeeld via een eenvoudige elektrische kachel of een ventilatorkachel met circulatielucht. Houd er wel rekening mee dat dit een van de duurdere manieren van verwarmen is. Hoewel moderne elektrische toestellen een rendement van bijna 100 procent hebben, is het totale rendement van een elektrisch systeem lager als je gewone netstroom gebruikt die inefficiënt is opgewekt.

Ecologisch gezien is het gunstiger als je groene stroom gebruikt. Nog beter is het als je zelf stroom opwekt, bijvoorbeeld met een zonnepaneelsysteem op je dak, carport of tuinhuis.

In principe is elektrische verwarming vooral geschikt als je warmtebehoefte laag is. Als je de temperatuur in de tuinkas alleen in het voor- en najaar met een paar graden hoeft te verhogen, is een elektrische oplossing praktisch. Veel elektrische kachels zijn mobiel, eenvoudig te installeren en relatief voordelig in aanschaf. Je hebt alleen een stroomaansluiting nodig in de buurt. Moderne toestellen schakelen automatisch in zodra de temperatuur onder een vooraf ingestelde waarde zakt.

Een speciale vorm van elektrische verwarming is het gebruik van verwarmingskabels of -staven die je onder de grond plaatst, direct onder je planten (zie verderop bij bodemverwarming).

Tuinkasverwarming met hout (houtkachel)

Je kunt je tuinkas ook verwarmen met een houtkachel, bijvoorbeeld een kanonkachel die hout of houtbriketten verbrandt. Hout is een hernieuwbare energiebron, maar je moet er rekening mee houden dat je het vuur handmatig moet bijhouden: temperatuurregeling is nauwelijks mogelijk. Je moet regelmatig controleren en brandstof bijvullen.

Let bij aankoop op dat je alleen resthout gebruikt met een milieukeurmerk.

Een houtkachel heeft nog een ander nadeel: hij kan zoveel warmte afgeven dat planten in de directe omgeving schade oplopen. Net als bij een oliekachel heb je voor een houtkachel een goede rookgasafvoer nodig – via een zijkant van de tuinkas of door het dak.

 

Houtkachel in de kas

Tuinkasverwarming met zonnewarmte (thermische zonne-energie)

Heb je een zonne-energiesysteem? Dan kun je de kracht van de zon ook gebruiken om je tuinkas te verwarmen. Zelfs in ons klimaat levert zonthermische technologie in de winter nog voldoende warmte om de temperatuur in de kas op peil te houden.

Een eenvoudige manier om zonne-energie te benutten is via zogenoemde zonneslangen of zonneomheiningen. Dit zijn zwarte slangen die je met water vult en op de vloer van de kas legt. Ze absorberen zonnewarmte overdag en geven die met vertraging af aan de omgeving, net als zonnecollectoren op het dak van je woning of tuinhuis, of als een vrijstaand zonnesysteem.

Bodemverwarming in de tuinkas

Een andere duurzame verwarmingsmethode is bodem- of wortelverwarming. Hierbij leg je kunststof buizen, slangen of soms metalen verwarmingsstaven in de grond bij je planten. Door deze leidingen kan warm water circuleren, waardoor de bodem wordt verwarmd. Dit stimuleert de wortelgroei en de stofwisseling van je planten – ideaal voor een gelijkmatige, zachte verwarming van onderaf.

Tuinkasverwarming met petroleum of paraffine (kaarsenverwarming)

Voor kleine tuinkassen worden soms eenvoudige verwarmingsapparaten gebruikt die petroleum verbranden uit een ingebouwde tank. Ook paraffine komt voor als brandstof – in de simpelste vorm zelfs in de vorm van een kaars.

Deze systemen leveren echter aanzienlijk minder warmte dan de eerder genoemde verwarmingsoplossingen. Toch hebben ze ook voordelen: je hebt geen stroomvoorziening of brandstofleidingen nodig. Je hoeft er alleen op te letten dat het apparaat altijd voldoende brandstof bevat om de temperatuur enigszins op peil te houden.

Deze vorm van verwarming is vooral geschikt voor lichte bescherming tegen nachtvorst, niet voor constante, betrouwbare verwarming in de winter.

Tuinkasverwarming met compost (compostverwarming of biomeiler)

Bij het composteren zetten micro-organismen organisch materiaal om in humus. Tijdens dit proces komt warmte vrij. Die warmte kan gebruikt worden om je tuinkas op een milieuvriendelijke manier te verwarmen.

Met een compostverwarmingssysteem – ook wel biomeiler genoemd – worden waterleidingen door een grote hoop compost geleid. Het water in deze leidingen neemt de vrijgekomen warmte op en kan temperaturen bereiken van zo’n 50 tot 60 graden Celsius. Dat is voldoende om de kas te verwarmen of om te gebruiken als bedrijfs- of sproeiwater.

Een goed aangelegde biomeiler werkt doorgaans ook in de winter betrouwbaar. Deze methode vraagt wel ruimte en een constante aanvoer van compostmateriaal, maar is volledig gebaseerd op natuurlijke energie.

Tuinkasverwarming met aardwarmte (geothermische energie)

Een bijzondere manier om je tuinkas te verwarmen is met aardwarmte. Hierbij wordt diep in de grond geothermische energie benut. De natuurlijke warmte uit de aarde wordt gebruikt om de temperatuur in de kas op peil te houden en je planten te beschermen tegen kou en vorst. Deze vorm van verwarmen is duurzaam, stil en betrouwbaar – maar vergt een gespecialiseerde installatie.

Warme lucht is niet genoeg – circulatie is essentieel

Alleen warme lucht in de tuinkas is niet voldoende. De warmte moet ook goed verdeeld worden over de hele ruimte. Hoe groter je kas, hoe belangrijker gecontroleerde luchtcirculatie is.

Een effectief systeem hiervoor is recirculatieventilatie. Zo’n systeem wordt meestal aan de gevel geplaatst, zuigt warme lucht bovenin aan en transporteert die via een slang naar beneden. Daar stijgt de lucht opnieuw op – en het proces herhaalt zich. Zo wordt de warmte efficiënt hergebruikt en bespaar je energie.

Extra veiligheid met een vorstalarm

Een goed geregelde temperatuur brengt comfort én zekerheid. Toch kan er altijd iets misgaan: een lege gastank, een stroomstoring, of een technische fout. Om je planten tegen onverwachte kou te beschermen, kun je een vorstalarm installeren. Dit apparaat waarschuwt je met een akoestisch signaal – bijvoorbeeld via een ontvanger in huis – zodra de temperatuur in de kas gevaarlijk laag wordt.

Meer lezen over tuinkassen? Bekijk ook:

Coverfoto: ©iStock/a40757
Artikel foto's: ©iStock/uhg1234; ©Tuin Huis Winkel, ©iStock/ClaireLucia; ©iStock/Reimphoto; ©iStock/Maynagashev; ©iStock/burakkarademir

Selecteer uw land en taal:

We hebben gemerkt dat u uit een ander land komt. Wilt u van shop veranderen? Wij zijn blij om u in vele landen Tuinhuis producten te kunnen aanbieden. Beschikbaarheid, prijs en verzendingsopties zijn verschillend.

Opmerking

Deze categorie is niet beschikbaar in dit land.

Dit artikel is niet verkrijgbaar in dit land.

Wanneer u de pagina verlaat, worden het winkelmandje en het notitieblok gewist

Wanneer u de pagina verlaat, wordt het veld met notities gewist.

Wil je nog steeds doorgaan?